Staatssteun: Commissie stemt in met steunmaatregelen voor een aantal voetbalclubs in Nederland

Na een diepgaand onderzoek is de Europese Commissie tot de conclusie gekomen dat de steunmaatrelen die verscheidene Nederlandse gemeenten aan vijf voetbalclubs hebben toegekend, in overeenstemming zijn met de EU-staatssteunregels.

De Commissie stelde vast dat vier clubs (FC Den Bosch, MVV Maastricht, NEC Nijmegen en Willem II, Tilburg) steun hebben gekregen, maar dat die steun strookte met de EU-staatssteunregels. Een grondtransactie met PSV Eindhoven vormde geen steun, omdat die tegen marktvoorwaarden plaatsvond.

Commissaris Margrethe Vestager, belast met het mededingingsbeleid: "Als overheden subsidies verstrekken, bestaat het risico dat de concurrentie wordt verstoord. Profvoetbalclubs zijn ondernemingen en de Commissie moet garanderen dat de economische concurrentie tussen de clubs niet wordt verstoord door overheidssubsidies voor enkelen. In deze Nederlandse zaken hebben wij vastgesteld dat de staatssteunregels werden nageleefd en dat de concurrentie niet werd verstoord."

In maart 2013 heeft de Commissie een diepgaand onderzoek geopend om na te gaan of de maatregelen van vijf Nederlandse gemeenten ten gunste van profvoetbalclubs strookten met de EU-staatssteunregels. De EU-staatssteunregels zijn van toepassing op overheidsinterventies op de markt om te garanderen dat de mededinging niet wordt verstoord door de ene marktdeelnemer selectief te bevoordelen ten opzicht van de andere. Profsport is een economische activiteit. Voetbalclubs houden zich bezig met marketing, merchandising, televisie-uitzendingen, transfers van spelers, enz. en concurreren op internationaal niveau. In vele gevallen hebben profvoetbalclubs een aanzienlijke omzet. De EU-regels garanderen dat de overheidsfinanciering de concurrentie tussen de clubs niet verstoort. Ze beschermen het gelijke speelveld voor de meerderheid van de profclubs, die het zonder subsidies moeten doen.

Omdat de onderzochte clubs financiële moeilijkheden hadden, heeft de Commissie de maatregelen getoetst aan de richtsnoeren voor reddings- en herstructureringssteun aan ondernemingen in moeilijkheden van 2004. Die richtsnoeren moeten ervoor zorgen dat reddings- en herstructureringssteun alleen gaat naar ondernemingen met realistische vooruitzichten op levensvatbaarheid die maatregelen nemen om de concurrentieverstoringen door de staatssteun te verminderen.

Uit het onderzoek van de Commissie is gebleken dat de voetbalclubs Den Bosch, MVV, NEC en Willem II realistische herstructureringsplannen hebben uitgevoerd. De clubs hebben aanzienlijk bijgedragen aan de kosten van hun herstructurering en hebben ermee ingestemd om maatregelen te nemen om de concurrentieverstoringen door de overheidsfinanciering te verminderen, zoals het beperken van het aantal werknemers, het aantal geregistreerde spelers en de lonen van de spelers.

De Commissie heeft ook de "sale and leaseback"-transactie onderzocht tussen de gemeente en PSV Eindhoven van de grond waarop het Philipsstadion en een trainingscomplex werden gebouwd. Volgens de Commissie is die transactie uitgevoerd in omstandigheden die een particuliere investeerder in een markteconomie zou aanvaarden. Bij haar beoordeling hield de Commissie rekening met een onafhankelijk extern taxatierapport dat de basis van die transactie vormde.

De Commissie concludeerde daarom dat de maatregel met betrekking tot PSV Eindhoven geen staatssteun in de zin van de EU-regels vormde en dat de maatregelen met betrekking tot Den Bosch, MVV, NEC en Willem II in overeenstemming waren met de richtsnoeren voor reddings- en herstructureringssteun aan ondernemingen in moeilijkheden van 2004.

De volgende tabel geeft een overzicht van de specifieke maatregelen waarop de besluiten betrekking hebben:

Naam van de club	Jaar van de maatregel	Beschrijving
NEC	2010	De gemeente Nijmegen kocht voor 2,2 miljoen EUR een verwervingsrecht van NEC af voor het multifunctionele sportcomplexDe Eendracht.
MVV	2010	De gemeente Maastricht zag af van een vordering van 1,7 miljoen EUR op MVV en kocht het voetbalstadion en de trainingsvelden voor 1,85 miljoen EUR.
Willem II	2010	De gemeente Tilburg verlaagde de stadionhuur retroactief. Het totale voordeel voor Willem II bedraagt 2,4 miljoen EUR.
PSV	2011	De gemeente Eindhoven kocht de gronden onder het stadion en het trainingscomplex van PSV voor 48,385 miljoen EUR. PSV betaalt jaarlijks een bedrag als pacht voor de grond van het stadion, de grond onder het trainingscomplex en een parkeerterrein.
FC Den Bosch	2011	De gemeente 's-Hertogenbosch stemde in met een schuldconversie met de voetbalclub en de andere particuliere schuldeisers en droeg haar vordering van 1,65 miljoen EUR voor één EUR over aan deStichting Met Heel Mijn Hart. De gemeente kocht ook een trainingscomplex voor 1,4 miljoen EUR.

Achtergrond

Op basis van de EU-staatssteunregels kunnen overheidsinterventies ten gunste van marktdeelnemers die economische activiteiten verrichten als vrij van staatssteun worden beschouwd wanneer ze plaatsvinden in omstandigheden die een particuliere marktdeelnemer onder marktvoorwaarden zou hebben aanvaard (beginsel van de particuliere investeerder in een markteconomie (MEIP)). Wordt dit beginsel niet in acht genomen, dan vormen overheidsinterventies staatssteun in de zin van de EU-regels (artikel 107 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU)), omdat ze de ontvanger van de steun een economisch voordeel opleveren dat zijn concurrenten niet genieten. De Commissie onderzoekt dan of die steun verenigbaar is met de gemeenschappelijke EU-regels waarbij bepaalde steuncategorieën worden toegestaan.

Voor ondernemingen in moeilijkheden kan steun toegestaan zijn onder de voorwaarden die zijn beschreven in de EU-richtsnoeren reddings- en herstructureringssteun. Die richtsnoeren moeten ervoor zorgen dat reddings- en herstructureringssteun alleen gaat naar ondernemingen met realistische vooruitzichten op levensvatbaarheid die maatregelen nemen om de concurrentieverstoringen door de staatssteun te verminderen. De richtsnoeren reddings- en herstructureringssteun zijn van toepassing op profvoetbalclubs.

Volgens de herziene algemene groepsvrijstellingsverordening van 2014 hoeven de lidstaten kleinschalige steunmaatregelen ten gunste van sportinfrastructuur niet voor een voorafgaand onderzoek inzake staatssteun aan te melden, voor zover die infrastructuur openstaat voor gebruik door het grote publiek.

Bron: persbericht Europese Commissie