vrijdag 25 april 2014

TMC Asser and IVIR (University of Amsterdam): Study on sports organisers' rights in the EU

In 2011 the European Commission announced that it would launch a study to analyse the exploitation of rights to sports events (sports organisers’ rights) from the perspective of the EU legal framework. This study was awarded to the T.M.C. Asser Instituut and Institute for Information Law and is published HERE

Executive summery
The legal protection of rights to sporting events (”sports organisers' rights”) is a contentious issue.
While in recent years distinct aspects of the problem have been addressed by legislatures andcourts, both at the national and at the European level, a great deal of legal uncertainty persists.
Divergent views on the appropriateness, form and scope of such legal protection exist among stakeholders and other concerned parties, reflecting the complex nature and multiple functions of sports in modern society. The universe of sports and media is a complex network of social and commercial relationships with a variety of stakeholders, each one of whom can claim rights or specific interests in the value chain of organizing and exploiting sports events, such as clubs, leagues, athletes, federations, fans, media content providers, sponsors, owners of sport facilities, sports betting operators and news media.

Consequently, the question of protecting sports events is by no means a one-dimensional legal issue, and should be framed in a broader socio-economic context. On the one hand, professional sport represents a large and fast-growing sector of the European economy – and in no small measure this is due to the commercial significance of sports media rights. On the other hand, sports are widely regarded as playing a pivotal role as a “social cohesive”, an agent of communal, and conveyor of moral, values. This helps explain why major sports events qualify in various Member States as “events of major importance” for society, subject to special media rules mitigating exclusive rights of broadcasters to guarantee viewers’ access to these events via free-to-air television.

The general objective of this study is to examine and critically assess a number of the most pressing questions of substantive law relating to the existence and exercise of sports organisers' rights in the EU. The specific objectives of the study are:
 - To map the legal framework applicable to the origin and ownership of sports organisers' rights in the 28 Member States;
-To analyse the nature and scope of sports organisers' rights with regard to licensing practicesin the field of the media, taking into account relevant EU law provisions;
- To examine the possibility of establishing licensing practices beyond the media field, notably in the area of gambling and betting;
- To provide recommendations on the opportunity of EU action to address any problem that may be identified in the above mentioned areas of analysis.
  
Protection of sports organisers’ rights
 Part 1 of the study focuses on the various types of legal protection presently available to the organisers of sports events. Property rights are the first category to be addressed. Most sports events take place in dedicated venues over which the sports organisers have either ownership or  exclusive-use rights. This type of exclusivity, carrying the power to exclude unauthorized individuals or media from the venue and to allow entry subject to specific contractual conditions, serves as an important legal instrument of protection for sports organisers. This scheme is usually referred to as “house right” and while it has not been explicitly recognized by the courts in all Member States, it most likely exists and is enforceable everywhere in the EU.
Intellectual property rights comprise the second category. In the case of Premier League v QC Leisure the (European) Court of Justice (CJ) has clarified that sports events as such do not qualify for copyright protection under EU law. The same does not hold true, however, for the audiovisual production, recording and broadcasting of sporting events. The images of sporting events attract the interest of constantly growing shares of TV and on-line audiences, and are often of enormous commercial value. The various media products resulting from the audiovisual recording and broadcasting of sports events give rise to a variety of intellectual property rights, especially in the field of copyright and rights related to copyright (neighbouring rights) – areas that are largely harmonized at the EU level. These rights include the copyright in the cinematographic work (filmwork) that, in many cases, is the result of audiovisual coverage, as well as an array of related (neighbouring) rights in the recording and broadcasting of the audiovisual registration of the sports event. While many of these rights find their origin in EU secondary law, some related rights occur only in distinct Member States, such as the special sports organisers right that exists in France under the Code du Sport, or the Italian sports audiovisual related right.

A third category of rights examined are so-called “image rights” - rights that protect the commercial likeness of sports players and athletes, based on a variety of legal doctrines, such as personality rights and right to privacy. While image rights form a heterogeneous legal category untouched by harmonization, most Member States do accord some level of legal protection against unauthorized commercial uses of players’ images. As recent case law in Germany and the Netherlands suggests, players or athletes can, however, not invoke their image rights to prohibit, or require remuneration for, audiovisual coverage of sports events in which they participate.

As Part 1 demonstrates, the rights and interests of sports organisers are generally well safeguarded at the substantive legal level. The “house right” gives sports events organisers and clubs (and indirectly the sports federations) a right to exclude unauthorized media from the venue, and thereby creates leverage for the event organisers to negotiate exclusive contracts regarding media coverage. In practice, these contracts may or may not provide for complete or partial transfer(s) to the sports organisers of the copyrights and neighbouring rights in the audiovisual recording and transmission of the event. Sports events organisers or their federations may, alternatively, elect to produce and distribute media coverage of the sports events themselves. Either way, the combination of house right, media contract(s), and intellectual property protection of the audiovisual recording and broadcast effectively allows the sports event organisers to enjoy complete ownership and/or control over the audiovisual rights in the sports events.

 Sports organisers’ rights management in the field of media
 Part 2 of this study examines how sports organisers’ rights are managed and licensed in the field of media. Regarding the marketing of sports media rights, it analytically describes the way in which these rights are sold and critically analyses the compatibility of current and evolving licensing practices with EU competition law and internal market law. Regarding the exploitation of sports media rights, it looks into the limits posed to exclusivity in order to grant access on free-to-air television for events of “high importance for the public”.
  The marketing of sports media rights: licensing practices
 EU competition law enforcement has had a major impact on the way premium sports media rights are sold in the EU. Prior to the European Commission’s precedent decisions on the joint selling of sports media rights (UEFA Champions League 2003, DFB 2005, FAPL 2006), the National Competition Authorities (NCAs) of various Member States had prohibited this practice on the basis of their national competition rules. The Commission, however, made clear that joint selling can be deemed compatible with EU competition law, albeit under strict conditions.

Ten years after the UEFA Champions League decision, the joint selling of sports media rights has become the dominant practice. Since Italy reintroduced the system of joint selling in 2010, Cyprus, Portugal, and Spain are now the last European markets in which first division football clubs selltheir rights individually. Also for other sports, the individual sale of media rights is exceptional.
 The comparative analysis of EU and national decisional practice reveals that for the most part the NCAs have replicated the heavy-handed remedy package designed by the European Commission.
The “no single buyer” obligation, a remedy that was exceptionally imposed by the Commission in FAPL, is increasingly being emulated at the national level. Only with regard to the duration of exclusivity, more and more NCAs are demonstrating a readiness for a more flexible approach (i.e. by accepting exclusive rights contracts exceeding three years).
 The imposed remedies, facilitated by technological developments, have effectively addressed concerns about output restrictions related to joint selling. The problem of warehousing of rights or unused (new media) rights no longer seems to be a concern. The positive impact of EU competition law intervention on the supply-side dynamics is all the more evident when considering prevailing practices in Member States where NCAs have not (yet) intervened. In these countries, sports media rights are still sold in one exclusive bundle, for a long period of time, and without a transparent public tender procedure.
 EU competition law intervention has been less successful in terms of challenging existing market dynamics at the downstream level: the premium sports content bottleneck continues to frustrate markets for the acquisition of premium sports media rights. In various markets, the main vertical effect of the chosen remedies has been that in the downstream market a duopoly emerged in the place of a monopoly. This also has implications for competition in new media markets. The emerging trend to market premium sports media rights on a platform-neutral basis favours powerful vertically integrated media content providers. This risks negating the progress that was made in enabling smaller operators to acquire earmarked packages for certain platforms.
 The study also examined licensing provisions granting sports media rights on an exclusive territorial basis in light of EU internal market law. While initially the CJ’s Premier League v QC Leisure judgment was considered a game-changer for the way in which sports media rights would be marketed in the EU, so far little seems to have changed. The English Premier League has responded by introducing new contractual provisions that, unfortunately, make consumers everywhere in the EU worse off. The de facto imposition of the UK “closed period” rule for Premier League matches across Europe, however, again raises questions about the public interest dimension of this old-fashioned measure and may indicate competition issues.
  
The exploitation of sports media rights: right to short reporting
 The study further analysed the right to short reporting as enshrined in Article 15 AVMSD and as implemented in the national regulatory frameworks of the 28 Member States of the European Union. Three scenarios have been tested. The first one sought to determine the conditions of access to the signal of a domestic broadcaster which has acquired exclusive TV rights on those events of high interest to the public as well as the conditions and modalities of use of the short extracts produced. The second scenario is similar to the first one, except that it involved two broadcasters established in different EU jurisdictions. It also sought to define which law is applicable to determine if an event qualifies as an event of high interest to the public. The last scenario tested the possibility for a broadcaster to get access to the venue of an event of high interest to the public to exercise its right to short reporting. In addition, the scenario checks whether the right of access to the venue extends to a right to record images in margin of the events.

The right of short news reporting is an important element of the EU legal order safeguarding the right of broadcasters to have access to “events of high interest to the public”, such as important sports events, which are subject to exclusive broadcasting rights. However, the way this right is currently framed, allowing Member States the option of either mandating access to the transmitting broadcaster’s signals, or requiring direct access to the venue where the event takes place, has resulted in some differences in implementation by the Member States (i.e. on the duration of the short news reporting).
  
Sports organisers’ rights management in the field of gambling

Part 3 of this study examines, from an EU and national legal perspective, the possibility for sports organisers to license their exploitation rights beyond the media field, notably in the area of gambling. In the last decade or so, the advent and rapid rise of online sports betting services has fundamentally altered the relationship between professional sports organisers and the gambling industry, creating commercial and promotional opportunities but also integrity threats for sport.
The analysis focuses on the existence of a sports organisers’ right to consent to the organisation of bets (“right to consent to bets”) and on legal limitations that restrict the licensing of other exploitation rights to gambling operators.

A sports organisers’ right to consent to bets
With the enactment of a new gambling law in 2010, the French legislature, following case law precedent recognizing sports bets as a form of commercial exploitation of sports events, introduced a right to consent to bets. Apart from France, two other Member States have legally recognized a right to consent to bets, namely Poland and Hungary. Sports organisers in these countries, however, have so far no experience (Hungary) or only limited experience (Poland) with the actual enforcement of this right.
Numerous national and European sports organisers have called for the adoption of a similar right at the EU or EU-wide national level. This report dispels two general misconceptions that seem to persist in the debate on the merits of a right to consent to bets.
 First, when sports organisers advocate the right to consent to bets as a mechanism to enable a “fair financial return” from associated betting activity and to preserve the integrity of sport, the arguments are commonly framed within a perceived need for more legal protection. In essence,   what is asked is the recognition of a broad-scoped sports organisers’ right that would cover all kinds of commercial exploitation of sports events, including the organisation of bets. The analysis reveals however, that the financial and integrity benefits attributed to a right to consent to bets could be achieved well outside the framework of private law. A right to consent to bets can be introduced as,a regulatory condition in gambling legislation without recourse to an express recognition of a broad-scoped horizontal sports organisers’ right.
 Second, the right to consent to bet is not an efficient way to allocate revenue from betting to all levels of professional and amateur sport. Whatever the fee structure, the price paid in exchange for the right to consent to bets will always be relevant to the volume of bets that a sporting event is able to attract. Hence, financial benefits predominantly flow to professional sport and more particularly to the organisers of premium sports events. Small or less visible sports are unlikely to benefit from this instrument. Furthermore, there is no evidence for a link between the financial return stemming from a right to consent to bets and the financing of grassroots sports.
 The review of the experiences with the implementation of a right to consent to bets in Victoria (Australia) and France further highlights a number of challenges associated with the introduction of such an instrument.
 Since the exercise of a right to consent to bets is capable of constituting a restriction on the free movement of gambling services within the meaning of Article 56 TFEU, it must be justified by an imperative requirement in the general interest and comply with the principle of proportionality.
The CJ has accepted the prevention of fraud as a legitimate objective justification. The financing of public interest activities through proceeds from gambling services, on the other hand, can only be accepted as a beneficial consequence that is incidental to the restrictive policy adopted. It follows that a strict regulatory framework that genuinely reflects a concern to prevent the manipulation of sports events must accompany the introduction of a right to consent to bets. Of the existing regulatory systems, only the Victorian (Australia) regulatory regime clearly demonstrates a primary concern with safeguarding the integrity of sports events and is therefore recommended as a best practice model.
 Regarding the institutional and operational requirements for the successful implementation of a right to consent to bets, it must be concluded that the transaction costs related to this instrument are particularly high. The integrity and financial benefits of a right to consent to bets can only be fully achieved when it is carefully managed by a national regulatory authority that:
 1. actively prosecutes illegal betting services (including the offering of sports bets by licensed
operators without the sports organisers’ consent);
2. monitors the commercial exploitation of the right to consent to bets to prevent discriminatory
or anti-competitive marketing conditions;
3. provides for an ex post mechanism for complaint handling and dispute resolution;
4. has the power to conduct on-going monitoring of the parties’ compliance with the mutual rights and obligations contained in the contractual agreements.

Given that a number of national regulatory authorities suffer from limited staff and resources, it is questionable whether they would be capable of fulfilling this challenging task.
Gambling advertising restrictions and sports sponsorship
 In line with the principle of freedom of contract, sports organisers are in principle free to choose the contractual partners for the commercial exploitation of their rights. One main obstacle emerges, however. Restrictions on gambling advertising at the national level (may) create difficulties for sports organisers, clubs, and individual athletes to enter into sponsorship agreements with gambling operators.
 The analysis of regulatory frameworks governing the advertising of gambling services reveals a patchwork of different national approaches. The potential for conflicting national restrictions causes in particular challenges for organisers of cross-border sports events and for clubs or individual athletes participating in such events (as they may be induced to infringe national gambling advertising regulations or breach personal sponsorship contracts).


 Over and above the lack of consistency across Member States, a widely observed absence of legal certainty appears to cause the biggest problem. Even when national gambling advertising regulations exist, uncertainties remain about their applicability to sponsorship agreements. For example, only a few national gambling advertising regulations clarify the extent to which both parties to a sponsorship agreement, i.e. the sponsored party and the gambling operator, can be found liable for breaching these regulations. Inconsistencies in the enforcement of the applicable regulations make it even more difficult to anticipate the costs of non-compliance. This legal uncertainty undermines the effectiveness of the measures that seek to protect consumers against the financial, social, and health risks associated with gambling. Moreover, it ultimately results in considerable market uncertainty and potential losses of sponsorship revenue for sports organisers, clubs, and individual athletes.

Full study can be found HERE

donderdag 24 april 2014

Trademark "CHAMPIONS LEAGUE" has distinctive character, UEFA can successfully oppose the registration of the trademark "P.C.L. - POKER CHAMPIONS LEAGUE"


 An Italian applicant, Gianroberto Marelli, tried to register as a community trade mark:
“P.C.L. - POKER CHAMPIONS LEAGUE”

The UEFA owner of the older trademark:
“CHAMPIONS LEAGUE” 
 opposed the registration.

The OHIM partially upheld the opposition  of the UEFA.
Visually,  the  signs  are  similar  to  the  extent  that  they  coincide  in  the  words
‘CHAMPIONS LEAGUE’, which compose the earlier marks in their entirety. On the other  hand,  they  differ  in  ‘P.C.L.  -’  and  the  word  ‘POKER’  present  only  in  the contested mark.
Aurally, irrespective of the different pronunciation rules in different parts of the relevant   territory,   the   pronunciation   of   the   signs   coincides   in   the   syllables
‘CHAMPIONS LEAGUE’ present identically in all signs, and to that extent the signs are aurally similar. The pronunciation differs in the sound of the letters ‘P.C.L. POKER’ of
the contested mark which have no counterparts in the earlier signs.
Conceptually, the English-speaking public in the relevant territory will perceive the expression ‘CHAMPIONS LEAGUE’ contained in all signs as an association/competition  of  member/teams  of  a  similar  standard  (probably,  the winners or the best of them). For that public the signs are conceptually similar to that extent.
The term ‘POKER’ contained in the contested sign will be understood, by the vast majority of the relevant public, as a family of card games involving betting and individual  play.  This  concept  is  likely  to  be  understood  throughout  the  relevant territory, as the analogous terms are identical or very similar in most Member States. The letters ‘P.C.L.’ will be perceived as an abbreviation of the words ‘POKER CHAMPIONS LEAGUE’. The marks are not conceptually similar with respect to these elements.
Taking into account the abovementioned visual, aural and (partly) conceptual coincidences, it is considered that the signs under comparison are similar.

Distinctive and dominant elements of the signs
In determining the existence of likelihood of confusion, the comparison of the conflicting  signs  must  be  based  on  the  overall  impression  given  by  the  marks, bearing in mind, in particular, their distinctive and dominant components. The element ‘CHAMPIONS LEAGUE’ contained in all marks will be associated by a part of the relevant public with an association/competition of member/teams of a similar standard (probably, the winners or the best of them). Bearing in mind that the relevant services in Class 41 include entertainment; sporting activities it is considered that this element is inherently weak for these services. The part of the relevant public who understands the meaning of that element will not pay as much attention to this weak element as to the other more distinctive elements of the marks. Consequently, the impact of this weak element is limited when assessing the likelihood of confusion between the marks at issue. With regard to the remaining goods and services, the distinctiveness of the earlier marks must be seen as normal since they have no meaning with respect to those goods and services.
The element ‘POKER’ contained in the contested mark will be associated, by the vast majority  of  the  consumers,  with  a  family  of  card  games  involving  betting  and individual  play.  Bearing  in  mind  that  the  relevant  services  in  Class 41  include entertainment it is considered that this element is non-distinctive for these services. The part of the relevant public that understands the meaning of that element will not pay as much attention to this non-distinctive element as to the other more distinctive elements of the mark. Consequently, the impact of this non-distinctive element is limited when assessing the likelihood of confusion between the marks at issue.
The marks under comparison have no elements which could be considered clearly more dominant (visually eye-catching) than other elements.

Distinctiveness of the earlier mark
The distinctiveness of the earlier marks is one of the factors to be taken into account in the global assessment of likelihood of confusion.
According to the opponent the earlier trade marks enjoy a high degree of distinctiveness as result of its long standing and intensive use in the European Union in connection with UEFA (Union of European Football Associations) and the running of  seasonal  football  competitions.  According  to  the  opponent,  the  ‘Champions League’ competition is aired in 23 countries; its viewers in the European continent alone  are  more  than  488 million,  and  the  income  derived  from  the  competition exceeded EUR 1000 million in the year 2010.
Such a claim must be properly considered given that the distinctiveness of the earlier trade marks must be taken into account in the assessment of likelihood of confusion. Indeed, the more distinctive the earlier marks, the greater will be the likelihood of confusion, and therefore marks with a highly distinctive character because of the recognition they possess on the market, enjoy broader protection than marks with a less   distinctive   character   (see   judgment   of   29/09/1998,   C-39/97,   ‘Canon’, paragraph 18).
The opponent filed, in particular, the following evidence:
- A selection of press articles in English (‘Campaign’, 2011; ‘Daily Mail’, 2010 and 2013; ‘The Telegraph’, 2013; ‘Mirror Football, 2011’; ‘The Guardian’, 2011). The press articles refer to the Champions League Football competitions organised by UEFA and include figures regarding the media coverage reached by these events, in particular the final matches, in terms of profit/revenue, audience, number of tweets, etc. For instance, ‘The Telegraph’ states that a match to be broadcasted in 2013 was expecting a global audience of about 200 million. ‘The Guardian’ states that the final match in 2011 was watched in 220 countries around the world. ‘Campaign’ quantifies the amounts paid by major brands to show their advertisements during the Champions League 2011 final at £13 million.
- A copy of the ‘Major events global and European TV audience comparison’ and the ‘Top 5 European markets’ TV audience analysis of major sport events’, dated 2013. Although the exact figures have been requested to be kept confidential by the opponent, the document features the Champions League in the 2011/12 season as one of the leading sport events with the highest TV audiences in the top European Markets.
Although the evidence submitted is not particularly extensive, it clearly confirms the opponent’s claim as to the popularity and notoriety of the sporting event promoted by UEFA under the denomination ‘Champions League’. The figures reported in press articles allows the Opposition Division to conclude, without reason to doubt, that the earlier marks enjoy a high degree of distinctiveness as result of their long standing and intensive use in the European Union in connection with sporting events/entertainment. A high degree of recognition by the public can be inferred, in particular, from the television viewing figures. Furthermore, although part of the evidence  refers  to  events  dated  after  the  filing  of  the  contested  trade  mark application, there are sufficient references in the press articles to competitions organised under the same circumstances and conditions before that date.
Consequently, having examined the material listed above, the Opposition Division concludes that the earlier trade marks have acquired a high degree of distinctiveness through their use on the market in relation to sporting events/entertainment, thus overcoming the inherent low distinctiveness set out above for these services.


Relevant public – level of attention
The average consumer of the category of products concerned is deemed to be reasonably well informed and reasonably observant and circumspect. It should also be borne in mind that the average consumer’s level of attention is likely to vary according to the category of goods or services in question. In the present case, the goods and services found to be identical or similar are directed at the public at large, as well as at business customers with specific professional knowledge or expertise.

Global assessment, other arguments and conclusion
As  stated  above,  the  more  distinctive  the  earlier  mark,  the  greater  will  be  the likelihood  of  confusion,  and  therefore  marks  with  a  highly  distinctive  character because of the recognition they possess on the market, enjoy broader protection than marks with a less distinctive character (see judgment of 29/09/1998, C-39/97,
‘Canon’, paragraph 18).
In the present case, the distinctiveness of the earlier marks is normal with respect to all the relevant goods and services except for sporting events and entertainment services. With regard to these services, the opponent has demonstrated that the low inherent distinctive character of the earlier marks has been overcome by their intensive and longstanding use. Accordingly, they must be considered to have a high degree of recognition for the aforementioned services in Class 41.

The goods and services are partly identical, partly similar and partly dissimilar.
The marks are similar, visually and phonetically, and for the English-speaking public also conceptually to the extent that they have the words ‘Champions League’ in common. Even assuming that in one or more Member States these word elements would not be understood, this would mean that no conceptual comparison could be made between them. However, as a likelihood of confusion in part of the Community suffices, the conceptual similarity for the English-speaking public is relevant.
Although the common element ‘CHAMPIONS LEAGUE’ is placed in the second part of the contested sign, it covers around half of the whole mark. The word ‘POKER’ contained additionally in the contested mark will be associated with a family of card games. As a meaningful element, it conveys an additional concept which is not present in the earlier marks. However, the Opposition Division considers that the common element ‘CHAMPIONS LEAGUE’ nevertheless retains an independent distinctive role in the overall impression of the mark.
Considering this and taking into account that the distinctiveness of the earlier marks is average or even above average, the Opposition Division considers that the difference in length between the signs is insufficient to safely exclude the existence of likelihood of confusion.
Considering all the above, the Opposition Division finds that there is a likelihood of confusion – including a likelihood of association - on the part of the public and, therefore, the opposition is partially well founded on the basis of the opponent’s Community trade mark registrations.
It follows from the above that the contested trade mark must be rejected for the goods and services found to be identical or similar (to various degrees) to those of the earlier trade mark.
The rest of the contested goods and services are dissimilar. As similarity of goods and services is a necessary condition for the application of Article 8(1) CTMR, the opposition based on this article and directed at these goods and services cannot be successful.
The opposition of the UEFA was upheld for the following contested goods and services:
Class 25:         Clothing, footwear, headgear, cuffs, inner soles, soles for footwear.
Class 35:         Business management; Business administration; Office functions;
auctioneering services.
Class 38:         Telecommunications.
Class 41:   Education;  Providing  of  training;  Entertainment;  Sporting  and cultural activities; dubbing; providing on-line electronic publications, not downloadable; publication of electronic books and journals on- line; publication of books; publication of texts, other than publicity texts; electronic desktop publishing; layout services, other than for advertising purposes; translation; calligraphy services.

Community trade mark application No 10 439 412 is rejected for all the above goods and services. It may proceed for the remaining goods and services, namely the following:
Class 25:   Boot uppers; fittings of metal for shoes and boots; footwear uppers; hat frames [skeletons]; heelpieces for boots and shoes; heelpieces for stockings; heels; non-slipping devices for boots and shoes; ready-made linings [parts of clothing]; shirt yokes; studs for football boots [shoes]; tips for footwear; welts for boots and shoes.
Class 35:         Advertising; Rental of vending machines.
Class 41:         Sign language interpretation; subtitling.

woensdag 23 april 2014

Botsing op glijbaan waterpark, wel sport- en spelsituatie maar ook onrechtmatig handelen






De feiten
“De dader” en het slachtoffer , hun vriendinnen en nog drie andere Nederlandse stellen hebben in juli 2012 samen vakantie gevierd in Marmaris, Turkije. Op dat moment waren zij allen 18 tot 22 jaar oud. Op 22 juli 2012 heeft deze vriendengroep in Marmaris het “Aqua Dream Waterpark” bezocht; een outdoor waterpark met meerdere zwembaden, bars, ligweiden en glijbanen. Kort na binnenkomst in het Aqua Dream Waterpark rond de openingstijd van 10.00 uur, besluiten de vijf mannelijke leden van de vriendengroep rond 10.30 uur om van één van de glijbanen te gaan. Zij zijn daartoe via een trap naar een plateau geklommen, vanwaar meerdere glijbanen naar de lager gelegen zwembaden leiden. Ze hebben daar gekozen voor de zogenoemde “Multi Slide”; een rechte, niet-overdekte waterglijbaan van 30 meter lengte met vier banen, die door verhogingen van elkaar gescheiden zijn. De vier banen van de Multi Slide komen uit in een waterbassin (de “splashdown area”).
Vier van de vijf vrienden nemen plaats in de vier banen van de Multi Slide en laten zich naar beneden glijden. “de dader” is de vijfde persoon, voor wie geen lege baan beschikbaar is. “de dader” kiest dezelfde baan als het slachtoffer. “de dader” laat zich in die baan naar beneden glijden op een moment dat het slachtoffer zich nog glijdend in diezelfde baan van de Multi Slide bevindt.
In het waterbassin onderaan de Multi Slide botst “de dader” met zijn stuitje tegen het hoofd van het slachtoffer, die het waterbassin nog niet heeft verlaten. het slachtoffer  loopt door deze botsing een hoge complete cervicale dwarslaesie op en is thans vanaf zijn nek blijvend (grotendeels) verlamd.

Het geschil en de stellingen van partijen
Vordering verzekeraar “dader”
ASR c.s. (de verzekeraar van de “dader”) verzoekt de rechtbank te verklaren voor recht dat ASR c.s. niet aansprakelijk is voor de schade door het ongeval van het slachtoffer .
Volgens ASR c.s. heeft het ongeval plaatsgevonden in een sport- en spelcontext als in de rechtspraak benoemd. Een glijbanenpark als het Aqua Dream Waterpark draagt immers onmiskenbaar een speels/sportief karakter met zich. Bezoekers van zo’n park dienen zich ervan bewust te zijn dat dit spel gevaar kan meebrengen. Niet elk gedrag is gereglementeerd en als het wel is gereglementeerd, wordt het niet altijd door iedereen opgevolgd, met name niet door jongeren. Het lijdt volgens ASR c.s. geen twijfel dat wie in het hoogseizoen een glijbanenpark bezoekt en daarbij afglijdt van spectaculaire glijbanen, van - wellicht in uitgelaten/jolige stemming verkerende - medebezoekers van het park gevaarlijker gedragingen heeft te verwachten dan een toevallige passant op straat.
Uit de jurisprudentie met betrekking tot sport- en spelsituaties volgt dat tussen de deelnemers onderling zwaardere eisen gelden voor het aannemen van aansprakelijkheid.
Er dient sprake te zijn van een grove onzorgvuldigheid die valt buiten de normale beoefening van het spel. Deze hogere aansprakelijkheidsdrempel heeft “de dader” in casu niet gepasseerd. Daarbij heeft ASR c.s. gewezen op de volgende feiten en omstandigheden:
-geen van de vijf mannen heeft een bord met instructies gezien;
- op de wel aanwezige borden ontbreekt het pictogram om afstand te houden; er was geen veiligheidssysteem zoals een stoplicht bovenaan de glijbaan aanwezig;
- de bij de glijbaan aanwezige badmeesters hebben geen glij-instructies gegeven terwijl zij dat zonder bovenvermeld pictogram of stoplicht volgens de toepasselijke EN1069-norm wel dienden te doen;
- de vijf mannen gingen voor het eerst de Multi Slide-glijbaan af;
- de mannen hebben geen onderlinge afspraak gemaakt over hoe en wanneer te glijden;
- de mannen zijn allemaal op dezelfde manier, liggend op de rug, naar beneden gegleden;
- “de dader” is pas achter het slachtoffer  aan gegleden toen het slachtoffer  al halverwege de glijbaan was, dus “de dader” heeft getracht voldoende afstand te houden;
- de botsing tussen “de dader” en het slachtoffer  vond pas plaats in het waterbassin aan het eind van de Multi Slide;
- toen “de dader” het slachtoffer  raakte, stonden de andere drie mannen al in de waterbak om het waterbassin te verlaten;
- de vijf mannen hebben geen alcohol gedronken voorafgaand aan het ongeval.
Het voorgaande, in onderlinge samenhang bezien, leidt volgens ASR c.s. tot de conclusie dat de gedragingen van “de dader” niet buiten de normale beoefening van het spel vallen en dus niet zijn te beschouwen als een grove onzorgvuldigheid.
ASR c.s. acht zich daarom niet gehouden om de aansprakelijkheid in dezen te erkennen.

Verweer en vordering slachtoffer
Het slachtoffer  voert tegen het verzoek van ASR c.s. - samengevat - het volgende verweer.
“De dader” heeft onrechtmatig gevaarzettend jegens het slachtoffer  gehandeld door niet de vereiste oplettendheid en voorzichtigheid in acht te nemen ter voorkoming van het ongeval. De Multi Slide is een hoge, steile glijbaan en het is voor iedereen duidelijk dat je daar met een hoge snelheid van afdaalt zonder dat je de mogelijkheid hebt om tijdens de afdaling te remmen. Het risico van een botsing onderaan de glijbaan is voor iedereen te voorzien. Het is daarom evident dat je pas van een dergelijke glijbaan afgaat, nadat je je ervan hebt verzekerd dat je voorganger veilig het waterbassin kan verlaten. “de dader” heeft dit nagelaten, hij is binnen één à twee seconden na het slachtoffer van de glijbaan af gegleden. Hiermee heeft “de dader” een gevaarlijke situatie in het leven geroepen, waarvan voorzienbaar is dat die tot ernstig letsel kan leiden. Het slachtoffer  kan aangaande het ongeval niets worden verweten; hij heeft op geen enkele wijze invloed uitgeoefend op de verwezenlijking van het gevaar.
Van een sport- en spelsituatie is hier - anders dan ASR c.s. heeft betoogd - volgens het slachtoffer  geen sprake. Er is geen speelveld, er zijn geen regels en er is geen speelstructuur. Tijdens een bezoek aan een waterpark hebben de bezoekers geen gevaarlijke gedragingen van elkaar te verwachten; je aanvaardt in ieder geval niet het risico dat een andere bezoeker met hoge snelheid op je botst.
Echter, ook als wordt aangenomen dat sprake is van een sport- en spelsituatie, is “de dader” aansprakelijk voor de gevolgen van het ongeval. Het ongeval is veroorzaakt door een bewuste gedraging van “de dader” . Zonder enig bezwaar had hij kunnen wachten met glijden totdat het slachtoffer  een veilig heenkomen had gevonden.

Overwegingen rechtbank
Als uitgangspunt geldt daarbij dat niet reeds de enkele mogelijkheid van een ongeval, als verwezenlijking van aan een bepaald gedrag inherent gevaar, dat gedrag onrechtmatig doet zijn, maar dat zodanig gevaarscheppend gedrag slechts onrechtmatig is indien de mate van waarschijnlijkheid van een ongeval (het oplopen van letsel door een ander) als gevolg van dat gedrag zo groot is, dat de dader zich naar maatstaven van zorgvuldigheid van dat gedrag had moeten onthouden (vgl. onder meer HR 9december 1994, NJ 1996, 403 (Zwiepende tak arrest red.) en HR 28 maart 2003, NJ 2003, 718).
De vraag of in een concreet geval aan dit criterium is voldaan, dient te worden beantwoord aan de hand van de specifieke situatie waarin partijen zich hebben begeven. Bij toetsing aan de hiervoor vermelde maatstaf dient betrokken te worden het gevaar dat partijen gezien die specifieke situatie over en weer van elkaar redelijkerwijze kunnen en moeten verwachten. Deze nuancering komt in de rechtspraak onder meer tot uiting in gevallen waarin de schadeveroorzakende gebeurtenis plaatsvindt binnen een sport- en/of spelsituatie. De vraag of een deelnemer aan een sport of spel onrechtmatig heeft gehandeld door een gedraging als gevolg waarvan aan een andere deelnemer letsel is toegebracht, wordt minder spoedig bevestigend beantwoord dan in het geval dat diezelfde gedraging buiten een sport- of spelsituatie heeft plaatsgevonden. De reden daarvan is dat deelnemers aan een sport of spel in redelijkheid tot op zekere hoogte gevaarlijke, slecht gecoördineerde, verkeerd getimede of onvoldoende doordachte handelingen of gedragingen waartoe de activiteit uitlokt of die daarin besloten liggen, van elkaar moeten verwachten (zie hierbij onder meer HR 28 juni 1991, NJ 1992, 622 en, nogmaals, HR 28 maart 2003, NJ 2003, 718).

Wel sport en spel situatie
Partijen twisten over de vraag of de in voormelde jurisprudentie benoemde verhoogde aansprakelijkheidsdrempel in het voorliggende geval van toepassing is.
De rechtbank stelt bij de beantwoording van die vraag voorop dat “de dader” en het slachtoffer  hebben deelgenomen aan een recreatieve en - in zekere zin - actieve/sportieve activiteit, namelijk het afdalen van een rechte, hoge en steile waterglijbaan. Zij stonden daarmee tot elkaar in een andere verhouding dan willekeurige voorbijgangers. Deze omstandigheid is relevant voor het vaststellen van de mate van zorgvuldigheid die in de concrete situatie van “de dader” (en van het slachtoffer  zelf) mocht worden verlangd. Als deelnemers aan deze activiteit moesten “de dader” en het slachtoffer  immers in redelijkheid tot op zekere hoogte gevaarlijke, slecht gecoördineerde, verkeerd getimede of onvoldoende doordachte handelingen of gedragingen waartoe deze activiteit uitlokt of die daarin besloten liggen, van elkaar verwachten. De afwezigheid van een speelveld, vastliggende spelregels en een spelstructuur waarbij je kunt winnen en verliezen, op grond waarvan het slachtoffer  betwist dat sprake is van een sport- en spelsituatie, maken dat niet anders.
Binnen een sport- en spelsituatie kan de hoogte van de aansprakelijkheidsdrempel echter variëren, afhankelijk van de specifieke omstandigheden van het geval. De rechtbank acht daarbij met name van belang de aard en intensiteit van de sport- of spelactiviteit waaraan wordt deelgenomen; in een competitieve rugbywedstrijd liggen immers andere gevaarlijke, slecht gecoördineerde, verkeerd getimede of onvoldoende doordachte handelingen besloten dan in deelname aan - bijvoorbeeld - een toerfietstocht. In zoverre is de sport- en speljurisprudentie op de voorliggende casus van toepassing en geldt een met deze specifieke situatie samenhangende verhoogde aansprakelijkheidsdrempel.

Wel onrechtmatig handelen “dader”
Uitgaande van deze kaders en met inachtneming van de hier van toepassing zijnde verhoogde aansprakelijkheidsdrempel, is de rechtbank van oordeel dat het handelen van “de dader” op de Multi Slide als onnodig gevaarlijk, onzorgvuldig en daarmee onrechtmatig jegens het slachtoffer  moet worden aangemerkt. Tot dit oordeel komt de rechtbank op grond van de navolgende feiten en omstandigheden.
Er is weliswaar discussie tussen partijen over de vraag na hoeveel tijd “de dader” precies achter het slachtoffer  aan is gegleden, maar tussen partijen is niet in geschil dat het slachtoffer zich nog glijdend in de glijbaan bevond toen “de dader” in dezelfde baan aan zijn afdaling van de glijbaan begon. De rechtbank zal voor de verdere beoordeling uitgaan van het door ASR c.s. gestelde, te weten dat “de dader” zich al halverwege de glijbaan bevond (en niet direct achter het slachtoffer  is gaan glijden, zoals het slachtoffer heeft gesteld). Uit het overgelegde foto- en filmmateriaal maakt de rechtbank op dat de glijbaan 7 tot 10 meter hoog is. De beide door partijen ingeschakelde experts zijn het erover eens dat de glijtijd van gebruikers over de 30 meter lange Multi-Slide tussen de 3 en 5 seconden bedraagt, hetgeen correspondeert met een gemiddelde snelheid tussen de 10 en 6 m/s (tussen de 36 en 22 km/h). De maximale snelheid bij het verlaten van de glijbaan kan volgens de experts nog hoger liggen, tot ongeveer 14 m/s (of 50 km/h). Dat leidt ertoe dat “de dader”  uitgaande van de stelling van ASR c.s. dat hij is gaan glijden toen het slachtoffer  halverwege de glijbaan was, niet meer dan 1,5 tot 2,5 seconde(n) gewacht heeft nadat het slachtoffer  en de andere mannen waren vertrokken.
Toen de vijf mannen naar de Multi Slide toe liepen, hadden zij goed zicht op deze glijbaan en de aanzienlijke hoogte daarvan. Verder valt op dat de glijbaan niet eindigt in, maar ongeveer een halve meter boven het wateroppervlak van het waterbassin, zodat iemand die van de glijbaan afglijdt na het verlaten van de glijbaan eerst een moment door de lucht vliegt alvorens in het waterbassin te landen.
Vervolgens moesten de mannen via een trap vanaf het niveau van de onderkant van de glijbaan naar het niveau van het beginpunt van de glijbaan - 7 tot 10 meter hoger - klimmen. Ook vanaf de bovenkant van de Multi Slide zijn de gehele glijbaan en het waterbassin waarin die uitkomt goed te overzien. Met name de forse hoogte van de glijbaan en het glijpad recht naar beneden, zonder bochten die kunnen afremmen, zijn dan voor iedere gebruiker van de Multi Slide evident. “de dader” heeft derhalve al vóór het glijden een inschatting kunnen maken van de eigenschappen van de Multi Slide en de daarmee samenhangende gevaren.
Dit geldt temeer, nu “de dader” blijkens zijn verklaring in het voorlopig getuigenverhoor, vóór het ongeval al eerder van een soortgelijke waterglijbaan was gegleden. Hij moet daarom bekend worden geacht met de snelheid waarmee je van een dergelijke waterglijbaan naar beneden gaat en met het feit dat het welhaast onmogelijk is om jezelf tijdens een afdaling van een glijbaan als de Multi Slide af te remmen. Ook moet “de dader” dan bekend worden geacht met het feit dat je een grote vertraging ondervindt wanneer je in het waterbassin onderaan de glijbaan terecht komt en dat het (daardoor) enige moeite en tijd kost om in dat waterbassin op de been te komen en het bassin te verlaten. Bovendien was “de dader” ten tijde van het ongeval een volwassen man, van wie verwacht mag worden dat hij - zeker gezien zijn eerdere ervaring met waterglijbanen - de (mogelijke) gevolgen van zijn handelen op de glijbaan kan overzien en zijn gedrag daarop aanpast.
Op grond van deze omstandigheden had “de dader” naar het oordeel van de rechtbank moeten kunnen inschatten dat wanneer hij te snel achter het slachtoffer  aan zou glijden, hij in het waterbassin hard met het slachtoffer  in botsing zou kunnen komen en dat zo’n botsing ernstig letsel aan het slachtoffer  zou kunnen toebrengen. Desondanks is “de dader” van de glijbaan gaan glijden op een moment dat het slachtoffer  zich nog glijdend in dezelfde glijbaan van de Multi Slide bevond. “de dader” heeft het slachtoffer  daarmee niet voldoende gelegenheid gegeven om het uitglijpad te verlaten. het slachtoffer  heeft ter zitting onbetwist gesteld dat hij, komende van de glijbaan, nog horizontaal ruggelings aan het uitglijden was in het water op het moment van de botsing en dat zijn gezicht zich op dat moment nog onder water bevond.
“de dader” heeft hiermee weliswaar niet opzettelijk gevaarzettend, maar wel - in het vuur van de recreatieve “strijd” - te onbesuisd en daarmee onzorgvuldig gehandeld. Het slachtoffer  hoefde er onder voormelde omstandigheden geen rekening mee te houden dat “de dader” hem al zou gaan volgen op een moment dat hij zich nog glijdend in de glijbaan bevond. Terecht merkt het slachtoffer op dat “de dader” zonder enig bezwaar nog even had kunnen wachten met glijden. Ook binnen de onderhavige sport- en spelcontext, had “de dader” zich dus naar maatstaven van zorgvuldigheid van dit gedrag moeten onthouden. Weliswaar kan de door “de dader” en het slachtoffer  ondernomen activiteit tot op zekere hoogte - kort gezegd - gevaarlijke handelingen of gedragingen uitlokken of in zich bergen die zij als deelnemers aan die activiteit op de koop toe moeten nemen, maar daaronder valt naar het oordeel van de rechtbank niet het gevaar dat “de dader” met zijn glij-actie op de Multi Slide in het leven heeft geroepen.
De omstandigheden dat de mannen geen waarschuwingsborden hebben gezien en dat zij geen glij-instructies hebben gekregen van de aanwezige badmeesters, maken het voorgaande naar het oordeel van de rechtbank niet anders. “de dader” had ook zonder dergelijke borden en/of instructies de risico’s van zijn glij-actie moeten kunnen inschatten. Hetzelfde geldt voor de door ASR c.s. aangevoerde omstandigheid dat de mannen voor het eerst de Multi Slide-glijbaan afgingen. Dat had “de dader” in deze situatie juist tot extra voorzichtigheid moeten bewegen. Ook het feit dat de mannen geen onderlinge afspraak hebben gemaakt over hoe en wanneer te glijden, doet er niet aan af dat op “de dader” een eigen verantwoordelijkheid rust om de risico’s van het op een dergelijke glijbaan te snel achter een ander aan glijden in te schatten en zijn gedrag daarop aan te passen in die zin, dat hij wacht met glijden tot duidelijk is dat zijn voorganger tijdig het uitglijpad van de glijbaan kan verlaten.
Verder kunnen de door ASR c.s. ter zitting getoonde filmbeelden haar standpunt niet onderbouwen. Integendeel, op de filmbeelden is juist te zien dat de gebruikers van de Multi Slide wachten met glijden tot de voorganger in dezelfde glijbaan zich op z’n minst in het waterbassin bevindt. Uitdrukkelijke instructies op dat punt worden op de filmpjes door personeel van het waterpark niet, althans niet hoorbaar, aan de zwembadgasten gegeven.
ASR c.s. heeft nog betwist dat het ongeval uitsluitend is veroorzaakt door “de dader”. Daarbij heeft ASR c.s. gewezen op de mogelijkheid dat het slachtoffer - om wat voor reden dan ook - niet meteen het waterbassin verliet na het glijden. De rechtbank gaat aan dit standpunt voorbij, nu - zoals hiervoor reeds vermeld - het slachtoffer  ter zitting onbetwist heeft gesteld dat hij nog aan het uitglijden was in het water op het moment van de botsing. Deze verklaring past ook bij het onbetwiste feit dat “de dader” met zijn stuitje op het boven/achterhoofd van het slachtoffer is gebotst. Bovendien volgt, anders dan ASR c.s. stelt, uit de (voorlopig) getuigenverklaringen van de bij het ongeval betrokken mannen, dat het ongeval tussen “de dader” en het slachtoffer al had plaatsgevonden voordat de anderen in het waterbassin waren opgestaan, althans voordat zij dat waterbassin hadden kunnen verlaten.
Tegen deze achtergrond valt zonder een nadere toelichting, die ASR c.s. niet heeft gegeven, niet in te zien dat het slachtoffer  enig verwijt kan worden gemaakt ten aanzien van de snelheid waarmee of de wijze waarop hij het uitglijpad van de glijbaan heeft verlaten.

Oordeel rechtbank
Uit het voorgaande volgt dat ASR c.s. aansprakelijk is voor de schade die het slachtoffer door het ongeval heeft opgelopen. Het verzoek van ASR c.s. moet daarom worden afgewezen en de door het slachtoffer in zijn tegenverzoek (een verklaring voor recht dat “de dader” jegens het slachtoffer  aansprakelijk is voor de schade die het slachtoffer  lijdt) verzochte verklaring voor recht zal worden toegewezen.

Het slachtoffer heeft voorts verzocht ASR te veroordelen om de door hem geleden en nog te lijden schade, nader op te maken bij staat, aan hem te vergoeden. Dit verzoek moet worden afgewezen. Het slachtoffer heeft hierbij immers geen belang. Voor zover partijen in het vervolg van het buitengerechtelijk traject, waarvan deze deelgeschilprocedure deel uitmaakt, niet tot overeenstemming kunnen komen, staat het het slachtoffer  immers vrij om zijn vordering alsdan in een bodemprocedure aanhangig te maken. Voormelde veroordeling heeft het slachtoffer daarvoor niet nodig. De rechtbank wijst wel het verzoek tot betaling van een voorschot van € 100.000,- toe.

Ontruiming clubgebouw voetbalvereniging Gronitas: geen verkrijgende verjaring, opzegging duurovereenkomst schadeloostelling € 200.000,--


De feiten
De Gemeente is eigenaar van het sportcomplex gelegen aan de laan Corpus den Hoorn 98-102 te Groningen (hierna Sportcomplex Corpus den Hoorn te noemen). Gronitas is een voetbalvereniging opgericht in 1929. De vereniging bestaat momenteel uit ongeveer 185 leden. Op dit moment telt Gronintas zes seniorenelftallen. Gronitas was vanaf 1965 gevestigd op Sportpark Coendersborg gelegen aan de Kooiweg 1 te Groningen. Dit complex was eigendom van de Gemeente. Gronitas beschikte aldaar over een door haar gebouwd clubgebouw met was- en kleedaccommodatie. De ondergrond van het gebouw was niet aan Gronitas overgedragen; evenmin was er een opstalrecht gevestigd. In het kader van een gemeentelijke herverkaveling is Gronitas verhuisd naar sportcomplex Corpus den Hoorn. Medio juni 1989 zijn tussen partijen onder meer de volgende afspraken tot stand gekomen:
- de Gemeente zal aan Gronitas een verhuisvergoeding voldoen ad f 545.000,-- opdat Gronitas op Corpus den Hoorn een vergelijkbare accommodatie kan oprichten op een door de Gemeente aangewezen plek op het sportpark;
- de nog bestaande verplichtingen in het kader van de 1/3 Regeling ter zake van het clubgebouw op Sportpark Coendersborg blijven van kracht;
- de bestaande locatie op Sportpark Coendersborg zal onmiddellijk na gereedkomen van
het nieuwe onderkomen maar uiterlijk 1 juli 1990 worden ontruimd en verlaten opdat de Gemeente tot sloop en herontwikkeling ter plaatse zal kunnen overgaan.
Bij brief van 19 juli 1989 heeft de gemeente aan Gronitas geschreven (voor zover hier van belang):
“(…) Voor de herbouw van uw kleed-clubaccommodatie ontvangt u f 545.000,-. (…)
Het verstrekken van de bijdrage groot f 572.000,- onzerzijds betekent dat het gebouw op Coendersborg door u leeg en ontruimd uiterlijk op 1 juli 1990 moet worden opgeleverd en de gemeente per die datum eigenaar zal zijn van de betreffende accommodatie. (…)”

Als gevolg van bovengenoemde afspraken huurt Gronitas sedert juli 1990 de op het sportcomplex Corpus den Hoorn gelegen voetbalvelden van de Gemeente. Gronitas maakt voorts gebruik van het in 1990 in haar opdracht op het perceel van de Gemeente gerealiseerde clubgebouw (kantine) annex kleed- en wasaccommodatie met fitnessruimte. Daartoe noodzakelijke vergunningen zijn door Gronitas bij de Gemeente aangevraagd en verkregen. Gronitas heeft de bouwleges voldaan. De bouw is deels gerealiseerd door een door Gronitas ingeschakelde aannemer en deels door inzet van de leden.
Medio 1993 heeft Gronitas het clubgebouw uitgebreid. De financiering van de uitbreiding is tot stand gekomen via een zogenaamde "1/3 regeling". Deze regeling hield in dat voor een derde van de bouwkosten door de Gemeente subsidie werd verleend, voor een lening is verstrekt en een derde van de bouwkosten door Gronitas is voldaan. Het geleende deel is in 2010 door Gronitas afgelost.
De afgelopen vijf jaren heeft Gronitas de in het clubgebouw aanwezige fitnessruimte verhuurd aan FC Groningen. Voorts heeft zij inkomsten uit reclame nabij de snelweg A7 verworven. In de afgelopen tien jaar hebben de inkomsten bij elkaar € 168.000,- belopen.
Gronitas heeft met betrekking tot het clubgebouw en de overige opstallen steeds het gebruikersdeel van de onroerende zaak belasting voldaan. De Gemeente voldeed het eigenaarsdeel. Medio 2011 is tussen de Gemeente en Gronitas een dispuut ontstaan over de eigendom van het clubgebouw en de kleedkamers.
De huidige trainingsfaciliteit van de professionele voetbalvereniging FC Groningen nabij voetbalstadion de Euroborg te Groningen heeft een andere bestemming gekregen. De Gemeente en onderwijsinstelling Noorderpoortcollege hebben het plan ontwikkeld op deze locatie een sporthal te realiseren. De Gemeente is voornemens het sportcomplex Corpus den Hoorn als centrale trainingsfaciliteit van FC Groningen aan te wijzen.

Als FC Groningen op Corpus den Hoorn gaat trainen, komt er nabij de Euroborg ruimte vrij voor het Noorderpoortcollege. Dat college ontruimt vervolgens sportfaciliteiten elders, waar de sport in de betreffende wijk haar voordeel mee kan doen.  De Gemeente heeft Gronitas (onder aanbieding van een verhuiskostenvergoeding) alternatieve locaties voorgehouden. De aangeboden alternatieven houden, in grote lijnen, het volgende in:
1. het betrekken van een gereedstaande “eigen clubaccommodatie” op Sportpark De Parrel,
2. nieuwbouw van een “eigen sportaccommodatie” op Sportpark Coendersborg en
3. het inhuizen inhuizen van een bestaande sportaccommodatie bij een andere voetbalclub.

In het kader van de onderhandelingen is de vervangingswaarde van het clubgebouw (kantine) annex kleed- en wasaccommodatie door Kooitsra Feenstra Bedrijfsmakelaars getaxeerd op een bedrag van € 384.813,96. Op verzoek van de Gemeente heeft Kooistra Bedrijfsmaklaars een aanvullend rapport opgesteld waarin de onderhandse verkoopwaarde van de accommodatie, exclusief de ondergrond, is getaxeerd op € 165.000,-.  De vanaf eind 2011 tussen partijen gevoerde gesprekken hebben niet tot overeenstemming (een minnelijke verhuisregeling) geleid.
De Gemeente heeft een bodemprocedure aanhangig gemaakt waarin zij (onder meer) vordert te verklaren voor recht dat de Gemeente en niet Gronitas eigenaar is van het clubgebouw en de kleed- en wasaccommodatie.

Vorderingen Gemeenteen Gronitas
De gemeente vordert Gronitas te gelasten de club- tevens was- en kleedaccommodatie bij haar in gebruik en gelegen te Sportpark Corpus den Hoorn aan de Laan Corpus den Hoorn 98-102 uiterlijk 1 maart 2014 te ontruimen.
Gronitas vordert, indien de vordering in conventie wordt toegewezen, bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad de Gemeente te veroordelen tot betaling aan haar van een bedrag groot € 385.000,-,

De standpunten van partijen
Het standpunt van de gemeente
De Gemeente stelt dat zij de ondergrond van de clubaccommodatie aan Gronitas in gebruik heeft gegeven welke overeenkomst zij bij schrijven van 30 mei 2013 tegen 1 november 2013 rechtsgeldig heeft opgezegd. De Gemeente heeft Gronitas aangezegd dat zij de accommodatie per die datum dient te ontruimen met het oog op sloop- en herontwikkeling ter plaatse.
De Gemeente heeft een zwaarwegend en spoedeisend belang bij herontwikkeling van het sportcomplex Corpus den Hoorn. Van de beoogde komst van FC Groningen profiteren de overige gebruikers van het complex. FC Groningen is bereid te investeren in de faciliteiten (hockeyvelden, softbalvelden, rugbyvelden etc.) en deze van een facelift te voorzien. Het Europapark zal profiteren van het vertrek van FC Groningen omdat de beoogde bouw van een nieuwe sporthal voor het Noorderpoortcollege kan worden gerealiseerd. Voorts zal ingebruikname van deze nieuwe sporthal elders ruimte bieden aan de sport in Groningen.

Het standpunt van Gronitas
Gronitas betwist dat sprake is van een bruikleenovereenkomst en stelt zich primair op het standpunt dat zij middels extinctieve verjaring eigenaar is geworden van het clubgebouw en de onderliggende grond. Gronitas heeft de opstallen en de onderliggende grond sinds 1990 in gebruik als ware zij eigenaar, en zij heeft sindsdien het voortdurende en onafgebroken bezit gehad zonder dat van de zijde van de Gemeente een daad van rechtsvordering tot beëindiging van het bezit is ingesteld, dan wel de verjaring anderszins is gestuit. Daarnaast stelt Gronitas dat de vordering in conventie te ingrijpend is om in het kader een kort geding te worden toegewezen, aangezien dit leidt tot de sloop van het clubgebouw en daarmee het einde van het bestaan van de club. Bovendien heeft de Gemeente geen rechtens te respecteren eigen belang: de Gemeente fungeert slechts als stroman voor FC Groningen.
In reconventie stelt Gronitas dat de vordering tot ontruiming op grond van de redelijkheid en billijkheid slechts voor toewijzing vatbaar is door de Gemeente te verplichten een vergoeding aan Gronitas te voldoen ter hoogte van € 385.000,-, nu de Gemeente steeds als uitgangspunt heeft gehad dat de schade die Gronitas zou leiden door een gedwongen verhuizing gecompenseerd zou worden. Het gevorderde bedrag is gebaseerd op de taxatie van het clubgebouw, waarin Gronitas in 1989 maar ook nadien flink heeft geïnvesteerd.

Oordeel rechter
Verjaring
De ondergrond waarop het clubgebouw staat is door de Gemeente, die eigenares is van het de terreinen waarop het gehele sportcomplex is gelegen, in 1989/1990 niet formeel in eigendom overgedragen aan Gronitas; evenmin is een opstalrecht gevestigd. Door ‘natrekking’ (art. 5:20 BW) is het door Gronitas geplaatste gebouw vanaf het begin eigendom van de Gemeente geweest. Dit eigendomsrecht kan zijn vervallen als zich het juridisch fenomeen van verjaring heeft voorgedaan. Gronitas heeft zich op zulke bevrijdende verjaring beroepen. Het beroep op verjaring zou alleen dan slagen als Gronitas gedurende tenminste 20 jaar na 1989/1990 onafgebroken het ‘bezit’ van de ondergrond heeft gehad (art. 3:306 BW, gelezen in samenhang met art. 3:314 BW). Bezit is het houden van een goed voor zichzelf; als er sprake is van het door de eigenaar toestaan van gebruik van de ondergrond en het door de gebruiker accepteren van die toestemming, is dat (naar opvattingen zoals die gelden in het maatschappelijk verkeer) ‘houderschap’ en geen bezit.
Uit art. 3:111 BW volgt dat wanneer men eenmaal begonnen is krachtens een rechtsverhouding voor een ander te houden, men hiermee onder dezelfde titel voortgaat, tenzij er zich een bijzonderheid voordoet, met name duidelijke tegenspraak van het recht van de ander. Dit laatste was er wel, maar deed zich pas recent voor, toen de Gemeente aanspraak maakte op de ondergrond van het clubgebouw en afbraak verlangde; vanaf 1989/1990 is er meer dan twintig jaar lang geen woord gewijd aan de juridische basis van de aanwezigheid van het gebouw.
Daarmee ligt de vraag voor, of Gronitas vanaf het eerste moment dat zij zich vestigde op Corpus den Hoorn, ‘bezitter’ van de ondergrond is geweest. Het beroep op het door haar gevoerde ‘bevrijdende verweer’ dat zij gedurende tenminste twintig jaar het bezit heeft gehad, moet door Gronitas in rechte worden waargemaakt.
Ter onderbouwing van haar stelling dat er in 1989/1990 sprake is geweest van inbezitneming, voert Gronitas in hoofdzaak twee argumenten aan: (1) er werd eigendom geruild omdat Gronitas ook al de eigendom had op de Coendersborg, (2) de Gemeente heeft niet bewezen dat er een bruikleenafspraak is gemaakt.
Het onder (1) genoemde argument snijdt geen hout, omdat op de Coendersborg zich exact dezelfde situatie heeft voorgedaan als op Corpus den Hoorn: zonder formele afspraken (eigendomsoverdracht of vestiging opstalrecht) is Gronitas gaan bouwen op gemeentegrond. Partijen hebben zich toen en later, bij de verhuizing naar Corpus den Hoorn, geen rekenschap gegeven van de juridische situatie. Dat was dom, maar is wel een gegeven. Als er geen inbezitneming kan worden aangenomen op Corpus den Hoorn, was dat er ook niet op de Coendersborg, en omgekeerd.
Inbezitneming in de zin van de wet kan niet aanwezig worden geacht in de gegeven context waarbij zonder dat ook maar iemand zich afvroeg hoe het juridisch lag of kon worden geregeld, Gronitas een clubgebouw is gaan oprichten op gemeentegrond; dat is niet anders te duiden dan dat Gronitas met toestemming van de gemeente gebruik is gaan maken van de gemeentegrond. Dit leidde in juridische zin tot houderschap, niet tot inbezitneming. Hiervoor is al overwogen dat houderschap in principe blijft bestaan; in dit geval heeft zich geen uitzondering op deze regel voorgedaan. Het onder (2) genoemde argument ziet eraan voorbij dat de bewijslast bij Gronitas ligt. Daarnaast geldt natuurlijk dat Gemeente en Gronitas ‘maar wat deden’ op de Coendersborg en later op Corpus den Hoorn: het feit dat men niet nadacht over de juridische situatie en dus geen formeel bruikleencontract opstelde, bewijst natuurlijk niet dat in juridische zin inbezitneming plaatsvond; voor dit laatste zijn eigenaarspretenties nodig, die ontbraken. Gronitas is met toestemming van de Gemeente eenvoudigweg ‘ergens’ op het gemeentelijk sportterrein een clubhuis gaan bouwen, niet meer, niet minder. Gebruik met toetstemming leidt eenvoudigweg tot ‘houderschap’, niet tot ‘bezit’.
De voorzieningenrechter houdt het ervoor dat in de bodemprocedure de rechtbank zal uitspreken dat zich geen verjaring die tot eigendomsverkrijging heeft geleid heeft voorgedaan. In de bewoordingen van art. 3:111 BW: Gronitas heeft krachtens haar rechtsverhouding met de Gemeente aangevangen voor een ander te houden en is daarmee onder dezelfde titel voortgegaan tot het moment dat het onderhavige geschil aan het licht trad. Dit laatste deed zich pas recent voor; eigenaarsaanspraken van Gronitas zijn vanaf dat moment consequent weersproken door de Gemeente, zodat verjaring niet kan worden aangenomen.

Bruikleenovereenkomst
Gegeven dat de eigendom van de ondergrond waar het clubgebouw op Corpus den Hoorn op werd geplaatst in 1989/1990 bij de Gemeente lag en gegeven dat er geen opstalrecht is gevestigd, kan de afspraak tussen de Gemeente en Gronitas niet anders worden aangeduid dan als een bruikleenovereenkomst: de Gemeente gaf, zonder een tegenprestatie te verlangen, voor onbepaalde tijd een stukje van het sportcomplex in gebruik aan Gronitas, opdat zij daarop haar clubgebouw zou kunnen plaatsen. Het feit dat er niets op schrift is gesteld en zelfs de omstandigheid dat het woord ‘bruikleen’ in 1989/1990 niet is gevallen, maakt niet dat een dergelijke overeenkomst niet aanwezig kan worden geacht. De kwalificatie volgt eenvoudigweg uit de feiten. Nu geen gebruik voor bepaalde tijd was overeengekomen, is de afspraak aan te merken als een duurovereenkomst voor onbepaalde tijd.

Opzegging: algemeen criterium
De Hoge Raad heeft zich in zijn arrest van 28 oktober 2011 (LJN BQ9854) uitgelaten over de opzegging van een duurovereenkomst die voor onbepaalde tijd is aangegaan. Of en, zo ja, onder welke voorwaarden zo'n overeenkomst opzegbaar is, wordt bepaald door de inhoud daarvan en door de van toepassing zijnde wettelijke bepalingen. Indien wet en overeenkomst niet voorzien in een regeling van de opzegging, geldt dat de overeenkomst in beginsel opzegbaar is. De eisen van redelijkheid en billijkheid kunnen in verband met de aard en inhoud van de overeenkomst en de omstandigheden van het geval meebrengen dat opzegging slechts mogelijk is indien een voldoende zwaarwegende grond voor de opzegging bestaat, aldus de Hoge Raad. Uit diezelfde eisen kan, eveneens in verband met de aard en inhoud van de overeenkomst en de omstandigheden van het geval, voortvloeien dat een bepaalde opzegtermijn in acht moet worden genomen of dat de opzegging gepaard moet gaan met het aanbod tot betaling van een (schade)vergoeding.
In het nu beoordeelde geval bieden wet noch overeenkomst nadere aanwijzingen. Derhalve moet worden bezien of er een voldoende zwaarwegende grond voor opzegging bestaat, alsmede of vanwege een ontoereikende opzegtermijn dan wel een ongenoegzame (schade)vergoeding de opzegging in rechte niet kan worden aanvaard.

Aard van de overeenkomst
De aard van de overeenkomst en de overige omstandigheden van het geval spelen een rol bij beantwoording van de vraag of opzegging als rechtmatig kan worden aangemerkt.
De aard van de overeenkomst is niet zodanig dat deze bijna 25 jaar na het begin ervan opzegging niet goed denkbaar maakt. De Gemeente heeft als eigenares en als behartiger van het algemene belang de regie over een groot sportterrein; als er na al die jaren sterke behoefte ontstaat om dat terrein anders in te richten, kan het recht daartoe niet aan de Gemeente worden ontzegd.

Zwaarwegende grond voor opzegging
De Gemeente heeft in voldoende mate aangetoond dat zij een zwaarwegende grond heeft voor opzegging van de bruikleenovereenkomst. Een voor de hele regio zo belangrijke partij als FC Groningen verkrijgt op Corpus den Hoorn adequate voorzieningen, het Noorderpoortcollege kan dan goed terecht op de Euroborg, waardoor er elders in de stad weer ruimte ontstaat om sportfaciliteiten beter te organiseren. Gronitas heeft ook niet weersproken dat de Gemeente er groot belang bij heeft dat met de ontruiming van de plaats die het clubhuis van Gronitas nu inneemt, een ‘carrousel’ van verbeteringen van sportaccommodaties in werking kan gaan.

Opzegtermijn
Op 30 mei 2013 heeft de Gemeente definitief kenbaar gemaakt dat zij de door Gronitas ingenomen plaats weer zelf in gebruik wil nemen. Nu ontruiming aanvaard wordt per 1 maart 2014 (zie hierna), is de relevante termijn niet zodanig kort dat daarin een belemmering is gelegen voor het accepteren van de opzegging.

Vergoeding
Uit de eisen van redelijkheid en billijkheid kan in verband met de aard en inhoud van de overeenkomst en de omstandigheden van het geval voortvloeien dat de opzegging gepaard moet gaan met het aanbod tot betaling van een (schade)vergoeding.
De Gemeente heeft een vergoeding aangeboden, kortweg neerkomend op betaling van € 200.000,- zonder concreet uitzicht op aanvullende faciliteiten, dan wel een lagere vergoeding gecombineerd met voorzieningen in natura (te weten: eigen accommodatie op De Parrel, nieuwbouw op de Coendersborg, inhuizen bij een andere voetbalclub), grosso modo telkens ook neerkomend op een vergoeding van € 200.000,-.
De voorzieningenrechter neemt bij de beoordeling van het ‘aanbod’ van de Gemeente de volgende omstandigheden in aanmerking.

a) De Gemeente voldeed aan Gronitas in 1989/1990 € 247.310,- (fl. 545.000,-) ter bestrijding van de begrote bouwkosten van een nieuwe accommodatie. Aannemelijk is dat een gedeelte van de eerdere investeringen in het clubgebouw Coensdersborg (waar de vergoeding mede op was gebaseerd) gefinancierd is geweest uit een gemeentesubsidie. Gronitas heeft na 1989/1990 kleine verbouwingen grotendeels zelf gefinancierd. Gronitas heeft van haar clubgebouw bijna 25 jaar plezier gehad, terwijl zij er ook aanzienlijke inkomsten (€ 168.000,-) uit verkreeg (reclame, verhuur fitness); investeringen zijn aldus in belangrijke mate terugverdiend. De waarde van het gebouw in het economisch verkeer valt lastig te schatten (vanwege de incourantheid), maar mede gelet op veroudering is er onvoldoende aanleiding die waarde hoger aan te slaan dan € 200.000,-.

b) Elke vergoeding die de Gemeente moet voldoen, komt uit de publieke middelen. De overheidsfinanciën staan op het ogenblik sterk onder druk. De voorzieningenrechter kan de Gemeente goed volgen als zij, als het om sportuitgaven gaat, de prioriteit legt bij het investeren in voorzieningen voor de jeugd in plaats van het nog verdergaand tegemoetkomen aan Gronitas, een vereniging met 185 leden, welke slechts zes seniorenelftallen op de been brengt.

c) Een volledige schadevergoeding is, gelet op de gegeven eigendomssituatie, in een zaak als deze niet vereist; de Gemeente kan volstaan met een vergoeding die in de gegeven omstandigheden tegemoet komt aan de eisen van redelijkheid en billijkheid.
Gelet op dit een en ander merkt de voorzieningenrechter het aanbod van de Gemeente aan als toereikend.  Het is aan Gronitas om een keuze te maken uit de door de gemeente gepresenteerde varianten, of met de Gemeente te komen tot andere afspraken die liggen binnen de door de Gemeente gestelde grenzen.

De beslissing


De voorzieningenrechter gelast Gronitas de club- tevens was- en kleedaccommodatie uiterlijk 1 maart 2014 te ontruimen en te verlaten. Veroordeelt de Gemeente tot betaling aan Gronitas van een bedrag van € 200.000,- als voorschot op de schadeloosstelling. 

Ontbinding arbeidsovereenkomst tennisleraar en vereniging Quick-Tennis: correctiefactor C=2 door niet adequaat handelen van het bestuur


Tennisleraar X, is op 1 april 1998 in loondienst getreden bij Quick-Tennis in de functie van tennisleraar Het huidige salaris van tennisleraar X bedraagt € 2.039,77 bruto per maand.
De arbeidsovereenkomst is schriftelijk vastgelegd. In artikel 5 van die arbeidsovereenkomst is het volgende bepaald:
"Het aantal lesuren en de werktijden zullen in onderling overleg tussen het dagelijks bestuur of door het bestuur aangewezen personen en de werknemer voor aanvang van het zomer- en winterseizoen definitief worden vastgesteld. Op jaarbasis zal gemiddeld ten minste 20 lesuren per week worden uitbetaald, gedurende 17 weken tijdens het zomerseizoen en 20 weken tijdens het winterseizoen. In de maand september zal een salaris afrekening worden opgesteld op basis van de daadwerkelijk gegeven lesuren."
Tennisleraar X is in of omstreeks 2011 gedurende een aantal maanden wegens ziekte (ernstige psychische problemen) uitgevallen geweest. Zijn collega [Z] heeft zijn lessen overgenomen. Tennisleraar X heeft, nadat hij weer volledige was hersteld (verklaard) nimmer meer het voor zijn ziekte gegeven aantal lesuren teruggekregen. In en kort na die ziekteperiode hebben een aantal leden per e-mail aan de Quick-Tennis laten weten verontrust te zijn over het verzorgen van (jeugd)trainingen door tennisleraar X en/of hun voorkeur voor [Z] uitgesproken. Al voor de ziekte van tennisleraar X was de relatie tussen hem en collega [Z] moeizaam. Sinds de ziekteperiode van tennisleraar X is sprake van een verstoorde relatie tussen beide trainers. Quick-Tennis heeft tennisleraar X met ingang van 17 februari 2014 op non-actief gesteld en daarvan mededeling gedaan in de nieuwsbrief van de vereniging.

Standpunten van partijen
Quick-Tennis heeft verzocht de arbeidsovereenkomst tussen partijen te ontbinden met ingang van 1 april 2014. Tennisleraar X heeft verweer gevoerd en geconcludeerd het verzoek af te wijzen, en subsidiair, indien tot ontbinding wordt overgegaan, een vergoeding toe te kennen gebaseerd op de kantonrechtersformule, waarbij de correctiefactor op twee punten wordt gesteld en het salaris inclusief vakantiegeld op een bedrag van € 3095,49 bruto.

Oordeel rechter
Quick-Tennis heeft aan het verzoek ten grondslag gelegd dat er sprake is van een ernstig verstoorde relatie tussen haar en trainer [Z] enerzijds en tennisleraar X anderzijds. Voorts heeft zij gesteld dat een groot aantal leden geen vertrouwen meer heeft in tennisleraar X, hetgeen een gevolg is van de wijze waarop hij zich als trainer opstelt en gedraagt.
Ter onderbouwing heeft Quick-Tennis bij verzoekschrift een drietal door de voorzitter opgestelde verklaringen in het geding gebracht. Daarin verklaart hij dat in januari 2014 een drietal klachten bij hem zijn binnengekomen over de wijze waarop tennisleraar X kinderen had bejegend, uit de training had gezet etc. Voorts heeft Quick-Tennis verwezen naar de hierboven onder de feiten opgenomen e-mails. Nadat tennisleraar X een verweerschrift heeft ingediend, heeft Quick-Tennis nog nadere producties in het geding gebracht, te weten e-mailberichten uit 2011 en begin 2012, waaruit de klachten over tennisleraar X zouden moeten blijken.
De laatstgenoemde e-mailtjes dateren, op een uitzondering na, uit 2011 en zijn duidelijk gerelateerd aan de oorzaak die aan de uitval van tennisleraar X (psychische problemen) ten grondslag heeft gelegen. Hoezeer de zorg die daarin door leden (ouders van jeugdleden) wordt geuit in die periode begrijpelijk was, kunnen die e-mailtjes thans niet dienen ter onderbouwing van onvoldoende als trainer functioneren, het verlies van vertrouwen bij de leden en/of de gestelde verstoorde relatie. Ook de door de voorzitter opgestelde verklaringen kunnen niet ter onderbouwing dienen nu tennisleraar X heeft gesteld deze klachten niet te kennen en de juistheid van de verklaringen van de voorzitter op geen enkele wijze kan worden getoetst.
tennisleraar X heeft betwist dat er veel klachten over de door hem verzorgde trainingen zijn (geweest). tennisleraar X stelt dat slechts één van de door Quick-Tennis genoemde klachten met hem is besproken. De overige klachten kent hij niet. Zo die er al zijn geweest, is mede indachtig de betwisting door tennisleraar X, niet voldoende aannemelijk geworden dat tennisleraar X daarop aangesproken is. Van functioneringsverslagen, gespreksverslagen en/of (schriftelijke) evaluaties en/of waarschuwingen is niet gebleken. Aan de gepresenteerde klachten kan derhalve weinig tot geen waarde worden toegekend.
Wel staat vast, nu dit door Quick-Tennis is gesteld en door tennisleraar X erkend, dat er al enige jaren sprake is van een ernstig verstoorde relatie tussen tennisleraar X en zijn collega [Z]. Uit de stukken en het verhandelde ter zitting is duidelijk geworden dat die verstoorde relatie voor een belangrijk deel voortvloeit uit wantrouwen tussen de trainers onderling, welk wantrouwen gevoed wordt doordat tennisleraar X na diens ziekteperiode in 2011 nimmer meer alle uren die hij daarvoor les gaf, heeft teruggekregen, als gevolg waarvan scheefgroei in aantallen lesuren tussen beide trainers is ontstaan. Daardoor is het inkomen van tennisleraar X teruggelopen ten gunste van dat van [Z], die meer uren heeft gekregen. Voorts is een bron van conflict dat [Z] ieder jaar de hoogst spelende competitieleden mag trainen en tennisleraar X niet.
Quick-Tennis heeft gesteld dat de scheefgroei in uren is ontstaan omdat veel leden niet door tennisleraar X getraind willen worden. Dit is door tennisleraar X gemotiveerd bestreden.
Quick-Tennis heeft op geen enkele wijze, behoudens de paar mailtjes uit 2014 en de paar gedateerde mailtjes rondom de - niet representatieve - ziekteperiode van tennisleraar X, onderbouwd dat een substantieel aantal leden wel training wil hebben, maar niet van tennisleraar X. Nu tot voor kort op de aanmeldformulieren een voorkeur voor trainer kon worden opgegeven, had het toch niet heel ingewikkeld hoeven zijn om inzichtelijk te maken hoe de verhouding in uitgesproken voorkeuren lag.
Op een vereniging van 700-800 leden zijn altijd voor- en tegenstanders te vinden van trainers, bestuursbesluiten etc. Opmerkelijk is wel dat tennisleraar X een heel groot aantal - door hem in het geding gebrachte - steunbetuigingen heeft ontvangen na zijn op non-actief stelling. Van massaal verloren vertrouwen door de leden in tennisleraar X als trainer lijkt dan ook geen sprake te zijn.
De kantonrechter kan niet aan de indruk ontkomen dat het huidige bestuur van Quick-Tennis te weinig heeft gedaan om tot een oplossing van het conflict tussen de trainers en de scheefgroei in uren te komen. Van het bestuur had verwacht mogen worden dat ze [Z] had duidelijk gemaakt dat hij aan een oplossing middels bijvoorbeeld mediation dan wel enige andere vorm van begeleiding, had meegewerkt. Het bestuur heeft daarentegen kennelijk geaccepteerd dat [Z] daaraan weigerde mee te werken. Voorts had het bestuur adequater de scheefgroei in uren moeten voorkomen. Nogmaals, voor zover zij stelt dat zulks niet haalbaar was vanwege de omstandigheid dat een groot aantal leden geen training van tennisleraar X zou willen volgen, dient die stelling als niet voldoende onderbouwd te worden verworpen. Dat tennisleraar X, anders dan in het kader van zijn re-integratie heeft aangegeven (blijvend/langdurig) minder uren te werken, is eveneens ter verklaring van de scheefgroei in uren door Quick-Tennis gesteld, doch niet onderbouwd. tennisleraar X heeft de juistheid daarvan bestreden. Die stelling van Quick-Tennis vindt ook geen steun in de feiten. Quick-Tennis stelt immers dat [Z] zich geregeld beklaagd heeft over het feit dat tennisleraar X hem op de uren kwestie aanspreekt en hem heeft verweten uren 'af te pakken'. Dat valt niet te rijmen met vermeende uitlatingen van tennisleraar X dat hij minder wilde werken. Dat dit nu juist in het door Quick-Tennis gestelde wispelturige karakter van tennisleraar X besloten ligt, kan zo zijn, doch is niet aannemelijk geworden.

Hoezeer tennisleraar X strijd voor behoud van zijn baan, ziet de kantonrechter na lang beraad daartoe geen reële mogelijkheden. De verhoudingen zijn te lang en te vergaand verstoord voor een kansvolle terugkeer op het werk. De kantonrechter zal dan ook tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst overgaan. Met de fictieve opzegtermijn van drie maanden zal, nu die zich niet verdraagt met een beëindiging middels ontbinding op korte termijn, geen rekening worden gehouden. De ontbinding zal worden uitgesproken per 1 mei 2014.
Nu van zodanig disfunctioneren door tennisleraar X, hetgeen dient te leiden tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst, niet is gebleken en de verstoorde relatie tussen beide trainers in belangrijke mate kon (blijven) ontstaan door niet adequaat handelen van het bestuur en het bestuur een (verdere) verstoring van haar relatie met tennisleraar X door de non-actiefstelling heeft geforceerd, zal de kantonrechter een door Quick-Tennis aan tennisleraar X te betalen vergoeding bepalen. Daarbij zal de kantonrechtersformule worden gebruikt waarbij aan de factor C=2 punten zal worden toegekend.

Oordeel

Stel partijen in kennis van het voornemen de arbeidsovereenkomst te ontbinden met ingang van 1 mei 2014 onder toekenning van een door Quick-Tennis aan tennisleraar X te betalen vergoeding ten bedrage van € 52.870,80 bruto