De feiten
Op 9 juni 2011 hebben
zowel tandarts A als tandarts B – beiden werkzaam als tandarts – deelgenomen
aan een golftoernooi. Beide tandartsen spelen speelden in aparte groepen de
flight. De golfbaan heeft 18
holes. De flight van tandarts A en de flight van tandarts B zijn elkaar
tegengekomen op hole 8, waar tandarts B en zijn flightgenoot over de baan terug
liepen naar de afslagplaats van hole 8, omdat zij verkeerd waren gelopen.
Hole 9 is een
onoverzichtelijke hole, omdat daarin een tweetal heuvels zitten. Vanaf de afslagplaats
van hole 9 is niet de hele baan te overzien. Bij de afslagplaats van hole 9 is
een bordje geplaatst met de tekst: “Please wait with your tee-off for the bell
to ring 3 times”.
Tandarts A en zijn
flightgenoten hebben – nadat zij hebben gewacht tot de flight voor hen de bel
drie keer had laten klinken – afgeslagen bij hole 9. Tandarts A heeft
afgeslagen vanaf de heren tee-box. Zijn bal ging iets naar rechts en kwam daar
tegen een boom aan. Tandarts A kon zijn bal niet zien liggen, maar ging er –
mede op basis van de ervaringen op deze hole van zijn flightgenoten – vanuit
dat deze vlakbij de boom op de baan zou liggen.
Ondertussen heeft tandarts
B ook afgeslagen vanaf de heren tee-box op hole 9. Op het moment dat tandarts B
afsloeg op hole 9 zag hij tandarts A en zijn flightgenoten niet. Tandarts B heeft
niet gewacht met afslaan op hole 9 tot hij de bel drie keer had horen klinken. Tandarts
B heeft geen ‘fore’ geroepen toen hij zijn bal afsloeg. Toen tandarts A op hole
9 naar zijn bal toe liep, is hij in zijn gezicht geraakt door de bal van tandarts
B (hierna: het ongeval). Tandarts A heeft oogletsel opgelopen ten gevolge van
dit ongeval en wil de schade vergoed hebben van tandarts B.
Oordeel rechtbank
Wel sprake van sport- en spelsituatie
tandarts A stelt zich
primair op het standpunt dat tandarts B jegens hem aansprakelijk is vanwege
gevaarzetting en dat in het onderhavige geval geen sprake is van een sport- en
spelsituatie, zodat de daarvoor geldende ‘verhoogde aansprakelijkheidsdrempel’
niet van toepassing is. Daartoe stelt tandarts A dat tandarts B en hij
afzonderlijk deelnamen aan het golftoernooi en voorts dat bij een golftoernooi
geen sprake is van de aan een sport inherente snelheid en daardoor in meer of
mindere mate geaccepteerde risico’s waaraan de deelnemers zich blootstellen bij
het deelnemen aan die sport.
De rechtbank overweegt
dat voor een bevestigende beantwoording van de vraag of sprake is van een
sport- en spelsituatie niet vereist is dat de bij een ongeval betrokkenen
rechtstreeks met elkaar aan het wedijveren zijn, noch dat het slachtoffer van
het ongeval, wil hij als deelnemer aan het spel kunnen worden beschouwd, ten
tijde van het ongeval ook zelf handelingen verrichtte die karakteristiek zijn
voor de beoefening van die sport of dat spel (HR 20 februari 2004, LJN:AO1239). Het feit dat tandarts A en tandarts B afzonderlijk deelnamen aan het
golftoernooi maakt dus niet dat geen sprake zou kunnen zijn van een sport- en
spelsituatie. Tandarts A en tandarts B namen deel aan hetzelfde golftoernooi en
moesten naar het oordeel van de rechtbank dan ook over en weer gevaarlijke
gedragingen verbonden aan de beoefening van de golfsport van elkaar verwachten.
De stelling van tandarts A dat in de golfsport geen sprake is van aan sport
inherente snelheid en de daarmee verbonden risico’s kan de rechtbank niet
volgen. Tandarts A heeft immers onweersproken gesteld dat bekend is dat een
golfbal hard is en met 100 kilometer per uur ‘uit de lucht kan vallen’, zodat
dit – tezamen met het feit dat spelers soms misslagen maken – tot ongevallen
kan leiden. Tot slot merkt de rechtbank op dat tandarts A zijn standpunt dat
sprake is van gevaarzettend handelen van tandarts B baseert op de stelling dat tandarts
B belangrijke regels althans etiquette van de golfsport heeft geschonden,
hetgeen moeilijk verenigbaar is met de stelling dat geen sprake is van een
sport- en spelsituatie. Op basis van het voorgaande concludeert de rechtbank
dan ook dat in het onderhavige geval sprake is van een sport- en spelsituatie,
zodat de daarvoor geldende ‘verhoogde aansprakelijkheidsdrempel’ van toepassing
is.
Wel onrechtmatig handelen in een sport-en
spelsituatie
Subsidiair voert tandarts
A aan dat het handelen van tandarts B de ‘verhoogde aansprakelijkheidsdrempel’ die
voor sport- en spelsituaties geldt, overstijgt.
Bij de beoordeling van de
vraag of een deelnemer aan een sport- en spelsituatie onrechtmatig heeft
gehandeld door een gedraging waardoor aan een andere deelnemer letsel is
toegebracht, geldt als uitgangspunt dat voor het aannemen van onrechtmatigheid
zwaardere eisen worden gesteld dan wanneer die gedraging niet in het kader van
die sport- of spelsituatie zou hebben plaatsgevonden. Gedragingen die buiten
die sport- of spelsituatie onvoorzichtig en daarom onrechtmatig zouden zijn
geweest, behoeven binnen die situatie dit karakter niet te hebben omdat de
deelnemers aan het spel in redelijkheid tot op zekere hoogte gevaarlijke
gedragingen, althans slecht gecoördineerde, verkeerd getimede, onvoldoende doordachte
handelingen, waartoe het spel uitlokt van elkaar hebben te verwachten. Zo’n
gedraging wordt niet onzorgvuldig op de enkele grond dat zij door een
ongelukkige samenloop van omstandigheden tot gevolg heeft dat een van de
deelnemers ernstig letsel oploopt (HR 19 oktober 1990, LJN: AD1456).
Een gedraging van een
deelnemer aan het spel kan niettemin onrechtmatig worden geacht als deze
gedraging buiten de regels van het spel, althans buiten de normaal aanvaardbare
risico’s van het spel valt en derhalve abnormaal gevaarlijk is, zodat de
gedraging door de andere deelnemers aan het spel niet verwacht behoefde te
worden. Daarbij geldt dat niet reeds het enkele overtreden van de spelregels,
waaronder regels ter bescherming van veiligheid van de spelers, onrechtmatig
is. Wel is de overtreding van een spelregel een factor die meeweegt bij de
beoordeling van de onrechtmatigheid
(HR 28 juni 1991, LJN:
ZC0300).
Tussen partijen is niet
in geschil dat tandarts B niet heeft gewacht met afslaan op hole 9 tot hij de
bel drie keer had horen klinken en dat hij geen ‘fore’ heeft geroepen toen hij
zijn bal afsloeg. Vast staat eveneens dat hole 9 een onoverzichtelijke hole is
en dat tandarts B de bal afsloeg naar een gebied dat hij niet kon overzien.
Tandarts B voert aan dat hij
en zijn flightgenoot het bordje met de tekst: “Please wait with your tee-off
for the bell to ring 3 times” niet hebben opgemerkt en dat hij zich niet heeft
gerealiseerd dat de glooiingen in de baan zo groot waren dat je een persoon die
op de baan loopt vanaf de afslagplaats niet zou kunnen zien. Voorts voert Tandarts
B aan dat hij en zijn flightgenoot conform de golfregels circa vijf minuten
hebben gewacht alvorens af te slaan op hole 9. Toen zij de flight voor hen niet
meer zagen en deze dus niet meer voor hen op de baan leek te zijn, hebben zij
aangenomen dat tandarts A en zijn flightgenoten hole 9 hadden afgerond. Een
wachttijd van vijf minuten is in zo’n situatie voldoende, aldus Tandarts B.
Oordeel rechtbank
De rechtbank overweegt
dat tandarts B, door af te slaan zonder dat hij de bel drie keer had horen
klinken, een specifiek voor hole 9 geldende regel heeft overtreden die gericht
is op het voorkomen van letsel zoals zich dat in het onderhavige geval heeft
voorgedaan. Tijdens de mondelinge behandeling heeft tandarts A onweersproken
gesteld dat een bel een gebruikelijk communicatiemiddel is om ongevallen als
het onderhavige te voorkomen, dat op golfbanen overal ter wereld wordt
gebruikt. Ingevolge deze gedragsregel moet worden gewacht tot de bel is geluid,
ongeacht de wachttijd. Tandarts B heeft erkend dat hij bekend is met dit
communicatiemiddel.
De omstandigheid dat tandarts
B het bordje waarop staat dat de bel moet worden afgewacht niet heeft gezien,
dient naar het oordeel van de rechtbank voor zijn eigen rekening en risico te
komen. Weliswaar heeft tandarts B ter zitting in twijfel getrokken of het
bordje op de bewuste dag ook aanwezig was, maar voor zover dat als een
betwisting moet worden opgemerkt, wordt die als niet onderbouwd verworpen.
Gesteld noch gebleken is
voorts dat het bordje niet goed zichtbaar zou zijn vanaf de tee-box. Vast staat
dat tandarts A en tandarts B beiden hebben afgeslagen van de heren tee-box bij
hole 9. Uit de (schriftelijke) verklaringen van tandarts A en zijn
flightgenoten blijkt dat zij het bordje bij de afslagplaats van hole 9 allen
hebben gezien en ook uit het expertiserapport dat in opdracht van ABN is
opgesteld, volgt dat het bordje duidelijk zichtbaar was. De rechtbank overweegt
dat tandarts B wist dat de flight van tandarts A zich voor hem bevond. Zij
waren elkaar immers nog tegengekomen op hole 8. Uit de stelling van tandarts B dat
hij conform de golfregels vijf minuten heeft gewacht met afslaan op hole 9, kan
ook worden afgeleid dat hij incalculeerde dat de flight van tandarts A zich
mogelijk nog op de baan bevond. Volgens tandarts B heeft hij door inachtneming
van deze vijfminutenregel een voldoende veiligheidsmaatregel getroffen. Tijdens
de mondelinge behandeling is gebleken dat de vijfminutenregel waar tandarts B naar
verwijst, een interpretatie betreft van de regel dat je vijf minuten naar je
bal mag zoeken. De rechtbank is van oordeel dat hieruit echter niet zonder meer
kan worden afgeleid dat vijf minuten wachten met afslaan wanneer je je
voorgangers niet ziet op de baan, een afdoende veiligheidsmaatregel is. Dat
geldt te meer in het onderhavige geval, waarin de aanwezigheid van het bordje
en de bel benadrukken dat sprake is van een onoverzichtelijke hole. Die regel
bewerkstelligt niet dat voorgangers vanaf de tee-box nooit langer dan vijf
minuten uit het zicht zouden zijn. De omstandigheid dat tandarts B vijf minuten
heeft gewacht met afslaan kan in het onderhavige geval naar het oordeel van de
rechtbank dan ook niet als een afdoende vervangende veiligheidsmaatregel worden
aangemerkt voor het wachten met afslaan tot de bel drie keer had geklonken.
Gelet op het voorgaande
is de rechtbank van oordeel dat tandarts B de in de golfsport geldende
veiligheidsnormen heeft geschonden en daarmee het risico heeft genomen dat zijn
bal een andere golfer zou raken. De stelling van tandarts B dat hij zich niet
bewust was van het gevaar van zijn afslag doet daar, gelet op de hiervoor
geschetste omstandigheden, niet aan af. Het handelen van tandarts B valt buiten
de regels van de golfsport – waarin de deelnemers zelf verantwoordelijk zijn
voor het naleven van de (veiligheids)regels – en daarmee buiten de normaal
aanvaardbare risico’s van het spel. Zoals onweersproken door tandarts A
gesteld, is het, anders dan bijvoorbeeld in de voetbalsport, in de golfsport
ongebruikelijk en niet vooraf (impliciet) door de deelnemers geaccepteerd dat
veiligheidsregels zullen worden overtreden. Tandarts A behoefde deze
onzorgvuldige gedraging van tandarts B en het onnodige gevaar dat
dientengevolge ontstond in het onderhavige geval dan ook niet te verwachten.
Omdat tandarts A en zijn flightgenoten de bel nog niet hadden laten klinken,
mocht tandarts A zich veilig wanen toen hij op hole 9 naar zijn bal toe liep.
De rechtbank concludeert dat het handelen van tandarts B de ‘verhoogde
aansprakelijkheidsdrempel’ heeft overschreden en daarmee onrechtmatig moet
worden geacht jegens tandarts A.
Geen eigen schuld
De rechtbank is van
oordeel dat tandarts B – in het licht van de gemotiveerde betwisting door tandarts
A – onvoldoende onderbouwd heeft gesteld dat tandarts A in strijd heeft
gehandeld met de etiquetteregel omtrent de handelwijze bij een verloren bal.
Niet vast is komen te staan dat tandarts A vijf minuten of langer naar zijn bal
heeft gezocht, zodat niet gebleken is van een reden om de flight van tandarts B
voor te laten gaan. De rechtbank overweegt dat in het midden kan blijven of tandarts
A of een van zijn flightgenoten een tas op de fairway heeft geplaatst om de
flight achter hen te waarschuwen dat zij nog aanwezig waren op de baan – zoals
door tandarts A wordt gesteld maar door tandarts B wordt weersproken – omdat
vast staat dat de fairway vanaf de afslagplaats van hole 9 niet zichtbaar is.
Voorts is de rechtbank van oordeel dat de etiquetteregel omtrent de handelwijze
bij een verloren bal een beleefdheidsregel is, die bedoeld is om een vlot
spelverloop te bevorderen en geen veiligheidsregel. Tandarts B heeft naar het
oordeel van de rechtbank dan ook onvoldoende onderbouwd hoe een eventuele
overtreding van deze regel door tandarts A kan worden aangemerkt als de oorzaak
van het ongeval. Het beroep van tandarts B op eigen schuld aan de zijde van tandarts
A zal dus worden afgewezen.
Oordeel
De rechtbank is van
oordeel dat tandarts B aansprakelijk is voor de door verzoeker geleden schade.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten